توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت ناحیه قدیمی بحرین دارای ۷۵ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت ناحیه قدیمی بحرین،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت ناحیه قدیمی بحرین :

پاورپوینت ناحیه قدیمی بحرین

منطقه بحرین از دو منظر قابل پژوهش و بررسی می‌باشد؛ یکی مجمع‌الجزایر بحرین و دیگری پاورپوینت ناحیه قدیمی بحرین که این رساله بخش دوم را مورد بررسی قرار داده است.

فهرست مندرجات

۱ – موقعیت جغرافیائی
۲ – ناحیه بحرین در مآخذ موجود
۳ – پیشینه بحرین
۴ – بحرین در دوره آنتیوخوس سوم
۵ – بحرین در دوره اشکانی
۶ – قشون شاپور اول به بحرین
۷ – شاپور در نزد اعراب
۸ – بحرین در سالهای ۷۲ تا ۲۵۷
۹ – بحرین در سالهای ۲۸۶ تا ۴۴۲
۱۰ – بحرین در سالهای ۴۵۸ تا ۷۵۲
۱۱ – منابع
۱۲ – پانویس
۱۳ – منبع

موقعیت جغرافیائی

در سواحل شمالی و غربی و جنوبی خلیج فارس بین بصره و عمان در منطقه نجد است؛ قصبه (مرکز) آن مدتی شهر هَجَر (در مأخذ سریانی: هَگَر) بود که در کنار دریا قرار داشت

[۱] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۰۶، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.

[۲] تئودور نولدکه، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، ج۱، ص۱۳۰، ترجمه عباس زریاب، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۵۸ ش).

پس از قرمطیان، مرکز آن اَحساء شد.

[۳] یاقوت حموی، کتاب المشترک و ضعا والمفترق صقعا، ج۱، ص۱۴، گوتینگن ۱۸۴۶.

گاهی هجر به همه ناحیه بحرین اطلاق می‌شد.

[۴] محمد بن احمد مقدسی، کتاب احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم، ج۱، ص۹۳، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷.

[۵] یاقوت حموی، کتاب المشترک و ضعا والمفترق صقعا، ج۱، ص۴۳۸، گوتینگن ۱۸۴۶.

ناحیه بحرین در مآخذ موجود

طبق مآخذ موجود، از دوره های کهن ناحیه بحرین جزو قلمرو ایران به شمار می‌آمد. در ۳۷۲، به نوشته حدودالعالم

[۶] حدودالعالم من المشرق الی المغرب، چاپ منوچهر ستوده، ج۱، ص۱۶۹، تهران ۱۳۴۰ ش.

«بحرین مردم بسیار با شهرها و دیها و جاهای آبادان داشت». در قرن چهارم، کشتیهای تجاری بین ساحل بحرین، عمان، بصره، اُبُلَّه و سیراف و چین رفت و آمد می‌کردند.

[۷] علی بن حسین مسعودی، مروج الذهب و معادن الجوهر، ج۱، ص۱۳۷، ترجمه ابوالقاسم پاینده، تهران ۱۳۵۶ـ۱۳۶۰ ش.

به نوشته جیهانی،

[۸] ابوالقاسم بن احمد جیهانی، اشکال العالم، ج۱، ص۴۶، ترجمه علی بن عبدالسلام کاتب، چاپ فیروز منصوری، تهران ۱۳۶۸ ش.

اهالی آن‌جا بیش‌تر از قرمطیان بودند؛ و از جمله قراء آن دارین، خَطّ، قطیف، آرّه، هجر، بینُونَه، فَروق، سابور یا سابون (شاپور) بود و گاهی یَمامَه جزو آن محسوب می‌شد.

[۹] ابن خرداذبه، کتاب المسالک والممالک، ج۱، ص۱۵۲، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷.

[۱۰] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۱، ص۵۰۷، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.

به قول ابن خرداذبه

[۱۱] ابن خرداذبه، کتاب المسالک والممالک، ج۱، ص۶۰، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷.

از عَبادان (آبادان) تا خَشَبات دو فرسنگ و از خشبات از طریق دریا تا شهر (مرکز) بحرین هفتاد فرسنگ فاصله بود. به گفته اصطخری

[۱۲] ابراهیم بن محمد اصطخری، کتاب مسالک الممالک، ج۱، ص۲۲، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷.

قبیله بنی تمیم در آن زندگی می‌کردند. ظاهراً جزیره اَوال یا اُوال (جزیره بحرین) جزو احساء به شمار می‌آمد. نام اَوال در کتابهای جغرافیانویسان مسلمان بسیار آمده است و ظاهراً با دارین مطابقت دارد. به نوشته یاقوت

[۱۳] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۵۳۷، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.

دارین شاید همان جزیره اَوال باشد. جواد علی

[۱۴] جواد علی، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ، ج۱، ص۱۷۶، بیروت ۱۹۷۶ـ ۱۹۷۸.

[۱۵] جواد علی، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج ۱، ص ۱۷۶، بیروت ۱۹۷۶ـ ۱۹۷۸.

[۱۶] جواد علی، المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج ۲، ص ۶۴۰، بیروت ۱۹۷۶ـ ۱۹۷۸.

دارین را مطابق با شهر هَیج، مرکز ناحیه تارو (جزیره تاروت) در خلیج فارس در جغرافیای بطلمیوس می‌داند. امروز در بحرین آبادی سَماهَیج وجود دارد که نام آن بی شباهت به «هیج» نیست. نام شهر قدیمی سماهیج (در جزیره مُحْرق) در کتابها دیده می‌شود.

[۱۷] یاقوت حموی، معجم البلدان، ج۳، ص۱۳۱، چاپ ووستنفلد، لایپزیگ ۱۸۶۶ـ۱۸۷۳، چاپ افست تهران ۱۹۶۵.

[۱۸] محمد ابراهیم بن اسماعیل کازرونی، تاریخ بنادر و جزایر خلیج فارس، ج۱، ص۹۸ـ ۹۹، چاپ منوچهر ستوده، تهران ۱۳۶۷ ش.

به نوشته قدامه بن جعفر،

[۱۹] قدامه بن جعفر، کتاب الخراج، ج۱، ص۲۴۹، چاپ دخویه، لیدن ۱۹۶۷.

خراج بحرین و یمامه به ۰۰۰، ۵۱۰ دینار می‌رسید. ظاهراً یکی از عوامل شورشهای مداوم مردم پاورپوینت ناحیه قدیمی بحرین و تبدیل آن به منطقه طغیانها بویژه شورش خوارج، سنگینی خراج بوده است.

پیشینه بحرین

ابومنصور ازهری

[۲۰] محمد بن احمد ازهری، تهذیب اللغه، ج۵، ص۴۰، قاهره ۱۹۶۴ـ۱۹۶۷.

بحرین یا بحران را تثنیه «بحر» می داند؛زیرا قریه های آن از سویی، درکرانه دریاچه ای (در دروازه احساء و دهکده هجر) قرار گرفته بود و از سوی دیگر تا بحر اخضر ده فرسنگ فاصله داشت. به نوشته طبری، بنابر افسانه ای، مردم بحرین (با اهالی عمان) از فرزندان سام بن نوح بودند که پس از پراکندگی، گروهی از آنان به نام عَمالِیق (جاسم) در بحرین ساکن شدند.

[۲۱] محمد بن جریر طبری، تاریخ الطبری: تاریخ الامم والملوک، ج۱، ص۲۰۳، چاپ ابوالفضل ابراهیم، بیروت (۱۳۸۲ـ۱۳۸۷/ ۱۹۶۲ـ۱۹۶۷).

از حدود سیصد سال پیش از میلاد، از دوره سلوکیان، شهر بازرگانی بزرگ گرهه در کرانه احساء (در ناحیه بحرین) مشهور بود و احتمالاً مردم آن با شهرهای سلوکی کنار دجله بازرگانی داشتند

[۲۲] جورج فدلوحورانی، دریانوردی عرب در دریای هند در روزگار باستان و در نخستین سده های میانه، ص۱۶، ترجمه محمد مقدم، تهران ۱۳۳۸ ش.

[۲۳] جورج فدلوحورانی، دریانوردی عرب در دریای هند در روزگار باستان و در نخستین سده های میانه، ص۲۱، ترجمه محمد مقدم، تهران ۱۳۳۸ ش.

بحرین در دوره آنتیوخوس سوم

در ۲۰۵، آنتیوخوس سوم شاه سلوکی به سرزمین گرهه لشکر کشید و پس از دریافت پانصد تالان نقره و هزار تالان بخور و دویست تالان روغن مُرّ صافی، از تسخیر آن‌جا صرفنظر کرد و به یکی از جزایر بحرین به نام تولوس رفت و سپس به سلوکیه بازگشت.

[۲۴] آلفرد فرایهرفون گوتشمید، تاریخ ایران و ممالک همجوار آن از زمان اسکندر تا انقراض اشکانیان، ج۱، ص۷۶ـ۷۷، ترجمه کیکاووس جهانداری، تهران ۱۳۵۶ ش.

در دوره ملوک الطوایف (اشکانیان) تا زمان اردشیر بابکان، فرزندان مَعْدبن عدنان از اعراب عدنانی در آن‌جا ساکن بودند.

[۲۵] محمد بن جریر طبری، تاریخ الطبری: تاریخ الامم والملوک، ج۱، ص۶۰۹، چاپ ابوالفضل ابراهیم، بیروت (۱۳۸۲ـ۱۳۸۷/ ۱۹۶۲ـ۱۹۶۷).

بحرین در دوره اشکانی

بحرین در دوره اشکانی (و احتمالاً پیش از آن در زمان هخامنشیان) جزو قلمرو ایران محسوب می‌شد. به نوشته نولدکه

[۲۶] تئودور نولدکه، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، ج۱، ص۴۸، ترجمه عباس زریاب، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۵۸ ش).

اردشیر بابکان (حک: ۲۲۶ـ۲۴۱ م) بنیانگذار سلسله ساسانی، حاکم آن‌جا سَتْرَوُگ یا سَنَطْروق (احتمالاً کاردار اشکانی) را شکست داد و در آن‌جا شهری ساخت و نام آن را «پَسا (فَسا) اردشیر» گذاشت. به نوشته حمزه اصفهانی

[۲۷] حمزه بن حسن حمزه اصفهانی، تاریخ پیامبران و شاهان، ج۱، ص۴۵، ترجمه جعفر شعار، تهران ۱۳۴۶ ش.

نام این شهر «بِتَن اردشیر» بود، طبری

[۲۸] محمد بن جریر طبری، تاریخ الطبری: تاریخ الامم والملوک، ج۲، ص۴۱، چاپ ابوالفضل ابراهیم، بیروت (۱۳۸۲ـ۱۳۸۷/ ۱۹۶۲ـ۱۹۶۷).

نام شهر را «فنیاذ اردشیر» و دینوری

[۲۹] احمد بن داود دینوری، الاخبار الطوال، ج۱، ص۴۵، چاپ عبدالمنعم عامر، قاهره ۱۹۶۰، چاپ افست قم ۱۳۶۸ ش.

«فُوران اردشیر» ضبط کرده است. به نوشته حمزه اصفهانی

[۳۰] حمزه بن حسن حمزه اصفهانی، تاریخ پیامبران و شاهان، ج۱، ص۴۵ـ۴۶، ترجمه جعفر شعار، تهران ۱۳۴۶ ش.

باروی شهر روی پیکرهای مردمی که از اردشیر فرمان نمی‌بردند ساخته شد. چنانکه از مطالب تاریخ بلعمی

[۳۱] محمد بن محمد بلعمی، تاریخ بلعمی: تکمله و ترجمه تاریخ طبری، ج۱، ص۸۸۵، به تصحیح محمدتقی بهار، چاپ محمد پروین گنابادی، تهران ۱۳۴۱ ش.

بر می‌آید، بعداً آن شهر را مدینه الخَطّ خواندند. خطّ قسمت ساحلی بحرین بودکه قطیف و عُقیر در آن قرار داشت

[۳۲] تئودور نولدکه، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، ج۱، ص۷۰، ترجمه عباس زریاب، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۵۸ ش).

و از محصولات آن نیزه خطّی بود که صادر می‌شد.

[۳۳] ابن بلخی، فارس نامه، ج۱، ص۶۰ـ۶۱، چاپ گی لسترنج و رینولد آلن نیکلسون، لندن ۱۹۲۱، چاپ افست تهران ۱۳۶۳ ش.

قشون شاپور اول به بحرین

شاپور اول (حک: ۲۴۱ـ۲۷۲ م) به بحرین که احتمالاً (مردمان آن) گرایشهایی به اشکانیان داشتند، قشون فرستاد و به نوشته بلعمی

[۳۴] محمد بن محمد بلعمی، تاریخ بلعمی: تکمله و ترجمه تاریخ طبری، ج۱، ص۸۹۳، به تصحیح محمدتقی بهار، چاپ محمد پروین گنابادی، تهران ۱۳۴۱ ش.

همه اعراب آن ناحیه را کشت. «شاپور ذوالاکتاف (حک: ۳۰۹ یا ۳۱۰ـ ۳۷۹م) نیز از راه دریا به خطّ لشکر کشید و در آن‌جا کشتار کرد. شاپور دستور داد هر که را از اعراب ببینند بکشند و به غنیمت نپردازند. وی نخست بر گروهی از اعراب که به سرزمین پارس آمده و آن‌جا را چراگاه خود ساخته بودند بتاخت و بسیاری از آنان را بی آن‌که خبری داشته باشند به بدترین وجهی بکشت و از طریق دریا به خطّ آمد و مردم آن‌جا را بکشت و جان کسی را باز نخرید و بر غنیمت روی نیاورد تا به هجر رسید و در آن‌جا مردمانی از اعراب تمیم و بکربن وایل و عبدالقیس بودند و چندان کشتار کرد که خون مانند باران روان شد. سپس به سرزمین عبدالقیس روی نهاد، همه آن‌ها را نابود ساخت. بعداً به یمامه آمد و آن‌ها را نیز بکشت. آنگاه به زمینهای بَکْر و تَغْلِب آمد، آنجا نیز هر که از اعراب بدید بکشت، و گروهی از مردم بنی تغلب را در دارین و دسته ای از مردم عبدالقیس و طوایفی از بنی تمیم را در هجر بنشاند»،

[۳۵] تئودور نولدکه، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، ج۱، ص۱۱۰ـ۱۱۱، ترجمه عباس زریاب، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۵۸ ش).

خسرو اول (حک: ۵۳۱ ـ ۵۷۹ م) بحرین را همچنان در دست داشت و کاردار او، آزاد افروز پسر گُشنَسْب، در آن‌جا حکومت می‌کرد.

شاپور در نزد اعراب

اعراب او را مُکَعْبِر (پاره کننده با شمشیر) می خواندند؛ چون دست امیران بنی تمیم را می‌برید.

[۳۶] تئودور نولدکه، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، ج۱، ص۳۷۹ـ۳۸۰، ترجمه عباس زریاب، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۵۸ ش).

[۳۷] تئودور نولدکه، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، ج۱، ص۴۱۲، ترجمه عباس زریاب، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۵۸ ش).

ظاهراً مُنْذِربن نعمان از سوی خسرو اول بر همه بلاد عمان، بحرین و یمامه تا طائف و دیگر قسمتهای حجاز حکومت می‌کرد.

[۳۸] تئودور نولدکه، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، ج۱، ص۳۶۳ـ۳۶۴، ترجمه عباس زریاب، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۵۸ ش).

مکعبر در پادشاهی خسرو اول در بحرین همه بنی تمیم را فریب داده، آنان را وارد دژ مُشَقَّرْ (قلعه ای نزدیک هجر، در جنوب بحرین) کرد و سپس همه مردان را بکشت و پسرانشان را به فارس برده، اخته کرد

[۳۹] تئودور نولدکه، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، ج۱، ص۳۸۰_۳۸۲، ترجمه عباس زریاب، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۵۸ ش).

[۴۰] تئودور نولدکه، تاریخ ایرانیان و عربها در زمان ساسانیان، ج۱، ص۴۱۲، ترجمه عباس زریاب، تهران (تاریخ مقدمه ۱۳۵۸ ش).

به نوشته حمزه اصفهانی،

[۴۱] حمزه بن حسن حمزه اصفهانی، تاریخ پیامبران و شاهان، ج۱، ص۱۵۲، ترجمه جعفر شعار، تهران ۱۳۴۶ ش.

این حادثه در زمان خسرو پرویز صورت گرفته بود. بحرین از نخستین نواحی ایران بود که پیش از مناطق دیگر، مردم آن بدون جنگ اسلام آوردند. اهالی آن از مجوس، و یهود و نصاری بودند ودربادیه های آن نیز قبایل عبدقیس، بکربن