توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد

 پاورپوینت اجتهاد کودک دارای ۶۹ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است

شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.

لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت اجتهاد کودک،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

---

بخشی از متن پاورپوینت اجتهاد کودک :

اجتهاد و تقلید کودک

اجتهاد و تقلید کودک از مباحث فقهی است که در باب اجتهاد و تقلید بحث می‌شود. اجتهاد به‌معنای به‌کار بردن منتهای کوشش و صرف نیرو و توان برای تحصیل اطمینان به حکم شرعی، و تقلید به‌معنای پیروی نمودن غیر اهل خبره از خبرگان است. بی‌تردید امکان اجتهاد برای کودک ممکن است، همانطور که برخی از انبیاء و ائمه معصومین (علیهم‌السلام) در کودکی به مقام نبوت و امامت رسیدند، کودکی نمی‌تواند مانع به اجتهاد رسیدن شود و نمونه‌های آن در بین علما فراوان حاصل شده است.
نکته مهم این است که آیا کودک می‌تواند به فتوای خود عمل کند یا دیگران مجازند به فتوای کودک عمل کنند. در پاسخ باید گفت که بی‌تردید فتوای کودک برای خودش حجیّت دارد. اما این‌که آیا برای دیگران نیز حجیّت دارد یا خیر دو دیدگاه مطرح شده است. برخی عمل به فتوای کودک را معتبر و برخی معتبر نمی‌دانند.
در رابطه با تقلید کودک علمای گذشته بیانی نداشته‌اند ولی علمای معاصر تقلید کودک را صحیح می‌دانند.

فهرست مندرجات

۱ – معنای اجتهاد
۲ – معنای تقلید
۳ – امکان رسیدن کودک به مرتبه اجتهاد
۴ – فتوای کودک
۴.۱ – اشتراط بلوغ
۴.۱.۱ – ادله اشتراط بلوغ
۴.۱.۲ – پاسخ به ادله اشتراط بلوغ
۴.۲ – عدم اشتراط بلوغ
۵ – ادله صحت تقلید کودک
۵.۱ – اطلاق ادله
۵.۲ – سیره عقلاء
۶ – پانویس
۷ – منبع

معنای اجتهاد

اجتهاد در لغت از ماده «جُهد» یا «جَهد» به معنی نهایت تلاش و کوشش در انجام کاری است.

[۱] ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، ج۳، ص۱۳۳.

[۲] فیومی، احمد بن محمد، مصباح المنیر، ص۱۱۲.

[۳] جمعی از نویسندگان، معجم الوسیط، ص۱۴۲.

و مجتهد اسم فاعل از آن است.

[۴] طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ج۳، ص۲۱.

در اصطلاح، فقها و اصولیین با اختلاف در عبارت آن را این‌گونه تعریف کرده‌اند: «اجتهاد عبارت است. از به‌کار بردن منتهای کوشش و صرف نیرو و توان برای تحصیل اطمینان به حکم شرعی است. («استفراغ الوسع لتحصیل الظن بالحکم الشرعی).

[۵] ر. ک:محقق کرکی، علی بن حسین، رسائل، ج۳، ص۱۷۵.

[۶] شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، المقاصد العلیه فی شرح الرساله الالفیه، ص۴۷.

[۷] طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، القول الرشید فی الاجتهاد و التقلید، ج۱، ص۵۶.

[۸] غروی، علی، التنقیح فی شرح العروه الوثقی، ج۱، ص۲۰.

یا تحصیل حجت شرعی.

[۹] آملی، میرزاهاشم، مجمع الافکار و مطرح الانظار، ج۵، ص۴.

برخی دیگر آن را از لحاظ این‌که صفت مجتهد است تعریف کرده و کلمه ملکه را به آن افزوده و گفته‌اند: «اجتهاد ملکه‌ای (ملکه صفت راسخ و پابرجایی است در نفس انسان مانند، ملکه عدالت در مقابل حالت که وصف زودگذر است.) است که به وسیله آن شخص توانایی استخراج احکام شرعی عملی با استناد به ادلّه تفصیلی آن را پیدا کند».

[۱۰] مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، مجمع الفائده و البرهان، ج۱، ص۱۳.

[۱۱] آخوند خراسانی، محمدکاظم، کفایه الاصول، ص۴۶۳.

[۱۲] مجاهد طباطبایی، سیدمحمد، مفاتیح الاصول، ص۵۶۹.

[۱۳] فیروزآبادی، سیدمرتضی، عنایه الاصول، ج۶، ص۱۶۲.

بر هر یک از تعاریف ایرادهایی وارد شده که بررسی آنها از هدف این تحقیق خارج است. به هر صورت، واژه مجتهد در معنی اصطلاحی آن، وصف کسی است که بتواند احکام شرعی را از ادلّه آن استنباط نماید و خود و دیگران به آن عمل نمایند.

معنای تقلید

تقلید در لغت از «قلاده» به معنای گردنبند به گردن‌ انداختن است. قلّد السیف، یعنی حمایل شمشیر را بر گردن‌ انداخت و کلمه تقلید از باب تفعیل، ضد ابتکار است، یعنی کورکورانه از پی کسی رفتن و الگو از عمل او برداشتن.

[۱۴] ر. ک:فیومی، احمد بن محمد، مصباح المنیر، ص۵۱۳-۵۱۲.

[۱۵] بستانی، فوادافرام، منجد الطلاب، ص۶۴۹.

[۱۶] انوری، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، ج۳، ص۱۸۳۶.

اما از نظر اصطلاحی، تقلید در چند معنی به‌کار می‌رود. معنایی که در این گفتار موردنظر می‌باشد عبارت است از: پیروی نمودن کسی که خود اهل خبره نیست از نظر خبرگان در فقه. شخص خبره را در این خصوص، مرجع تقلید و جمع آن را مراجع تقلید می‌نامند. برخی از فقها و علمای ‌علم اصول فقه نیز آن را این‌گونه تعریف کرده‌اند: «تقلید عبارت است از عمل نمودن به قول دیگری بدون این‌که از او دلیل خواسته شود».

[۱۷] ر. ک:عاملی، حسن بن زین‌الدین، معالم الدین قسیم اصول، ص۲۴۲.

[۱۸] مجاهد طباطبایی، سیدمحمد، مفاتیح الاصول، ص۵۸۸.

[۱۹] حکیم، سیدمحسن، مستمسک العروه الوثقی، ج۱، ص۱۱.

توضیح اینکه چون انسان‌های عادی نمی‌توانند به‌طور مستقیم از کتاب و سنّت استفاده کنند و توان دست‌یابی به احکام شرعی را ندارند و در هر زمان فقط عده‌ای معدود قدرت استنباط احکام را به‌دست می‌آورند. بنابراین مردم خواه ناخواه چاره‌ای جز تبعیت از نظرات و عمل به گفتار آنها را ندارند. مراجعه مردم عادی به خبرگان مذهب (مجتهدین) برای بدست آوردن حکم شرعی فقهی و عمل به آن را تقلید می‌نامند، به همین‌جهت است که تقلید در مقابل اجتهاد قرار می‌گیرد و بین این دو واژه رابطه تنگاتنگ و جدّی دیده می‌شود.

از آن‌چه گفته شد، روشن گردید که تقلید مربوط به مسائل فقهی عملی است و امّا در مسائل مربوط به عقاید و اصول دین مانند، شناخت خداوند متعال، توحید و صفات او، ادلّه نبوت و امامت، و هم‌چنین مسائل بدیهی دین، تقلید راه ندارد و جایز نیست.

امکان رسیدن کودک به مرتبه اجتهاد

شاید در ابتدا این سؤال به ذهن آید که رسیدن به مرحله اجتهاد و گذراندن مقدمات آن، مانند معرفت و آگاهی به زبان و ادبیّات عرب و نیز علوم مربوط به حدیث و اصول فقه، به‌طور عادی بیش از پانزده سال به‌طول می‌انجامد، حال آیا کودک قبل از بلوغ می‌تواند به مرتبه اجتهاد برسد؟

در پاسخ باید گفت که امکان دارد، زیرا بعضی از انبیای بزرگ مانند حضرت عیسی و یحیی (علیهما‌السّلام) در کودکی به مقام والای نبوت، دست یافتند. هم‌چنین بعضی از ائمه بزرگوار شیعه مانند حضرت جواد الائمه و امام‌ هادی (علیهما‌السّلام) و نیز امام منتظر صاحب الامر (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)، در کودکی به مقام امامت و وصایت رسیدند. همان‌گونه که کودکی مانع از رسیدن به مقام نبوت و امامت نیست، نمی‌تواند برای رسیدن به مرحله اجتهاد مانع باشد، افزون بر این برخی از فقها بزرگ شیعه در کودکی به مرتبه اجتهاد دست یافتند از جمله:

۱. علامه حلّی.

[۲۰] علامه حلی، حسن بن یوسف، قواعد الاحکام، ج۱، ص۱۱۱.

۲. فرزند ایشان ملقب به فخرالمحقّقین، متولد قرن ششم هجری. در شرح‌حال این بزرگوار آمده است که در سن ده سالگی به مرتبه اجتهاد رسید.

[۲۱] شوشتری، سیدنورالله، مجالس المؤمنین، ج۱، ص۵۷۶.

[۲۲] فخرالمحققین، محمد بن حسن، ایضاح الفوائد، ج۱، ص۹.

۳. فاضل اصفهانی، ایشان قبل از بلوغ به تالیف و تصنیف کتب فقهی پرداخته است.

[۲۳] فاضل هندی، محمد بن حسن، کشف اللثام، ج۱، ص۱۱۱.

۴. سیدصدرالدین موسوی عاملی.

[۲۴] صدر، سیدحسن، تکمله امل الآمل، ص۲۳۷.

۵. سیدمحمدعلی فرزند سیدصدرالدین موسوی عاملی معروف به «آقا مجتهد» نوه دختری مرحوم آیت‌الله کاشف الغطاء. وی از نوادر عصر خود به حساب می‌آید و در سن دوازده سالگی کتابی با نام «البلاغ المبین فی احکام الصبیان و المجانین» به رشته تحریر درآورده است. هنگامی که سیدمحمدباقر رشتی از علمای آن زمان کتاب او را دید اجتهاد وی را در همان سنین کودکی تصدیق نمود.

[۲۵] صدر، سیدحسن، تکمله امل الآمل، ص۳۸۵.

[۲۶] کتاب، محمدباقر، رجال اصفهان، ص۱۲۸.

۶. سیدعبدالکریم غیاث‌الدین ابن طاووس فرزند احمد بن طاووس

[۲۷] ابن داوود حلی، حسن بن عی، رجال ابن داوود، ص۱۳۰.

[۲۸] قمی، عباس، الکنی و الالقاب، ج۱، ص۳۴۱-۳۴۲.

و بسیاری دیگر که نیاز به ذکر نیست.

باید افزود هرچند استعداد و فهم بالا در رسیدن کودک به مقام علمی قابل انکار نیست، ولی تربیت خانوادگی، مجالست و اهتمام اولیای وی نیز از عوامل تاثیرگذار در این خصوص می‌باشد. بدین‌جهت بر پدر و مادر و دیگر سرپرستان کودک لازم است در این‌باره وظایف خطیر خود را فراموش نکنند. بی‌گمان جای بسی درنگ است که کودکی با پیگیری والدین در طفولیت به مرتبه اجتهاد که یکی از عالی‌ترین مقامات علمی مذهبی است می‌رسد و در برابر کودکی که رفتار اعضای خانواده و هجوم تبلغیاتی دشمنان دین که متاسفانه در زمان ما به اوج خود رسیده او را از خدا و دین و معنویت دور می‌سازد. تفاوت راه از کجا تا به کجا.

فتوای کودک

بعد از آنکه روشن شد کودک می‌تواند قبل از بلوغ به مرتبه اجتهاد برسد، بحث در این مساله واقع می‌شود که آیا فتوای کودک برای خودش و دیگران معتبر است. به این معنی که کودک می‌تواند بر طبق فتوای خود به احکام شرعی عمل کند یا دیگران بر اساس فتوای او چنین نمایند؟

بی‌تردید فتوای کودک برای خودش معتبر است و باید به احکامی که بر طبق موازین فقهی استنباط نموده عمل نماید، زیرا برای کسی که به مرتبه اجتهاد رسیده و علم به احکام پیدا کرده، تقلید از دیگری، مثل خودش جایز نیست.

اما آیا فتوای کودکی که جامع شرایط افتا غیر از بلوغ است، برای دیگران حجیّت دارد و می‌توانند بدان عمل نمایند. دو دیدگاه مطرح شده است:

اشتراط بلوغ

دیدگاه مشهور فقهای امامیه بلوغ را در مفتی شرط می‌داند، از عبارات برخی استفاده می‌شود این شرط مورد توافق و تسالم است.

[۲۹] شیخ انصاری، مرتضی، مجموعه رسائل فقهیه و اصولیه (منها رساله الاجتهاد و التقلید)، ص۵۷.

[۳۰] طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم، العروه الوثقی مع تعلیقات عده من الفقهاء، ج۱، ص۱۷-۱۸، مساله ۲۲.

[۳۱] سبزواری، سیدعبدالاعلی، مهذب الاحکام، ج۱، ص۳۸.

[۳۲] مجاهد طباطبایی، سیدمحمد، مفاتیح الاصول، ص۶۱۰.

[۳۳] حسینی شبر، سیدعلی، العمل الابقی فی شرح العروه الوثقی، ج۱، ص۲۶.

ادله اشتراط بلوغ

برای اثبات این دیدگاه به ادلّه‌ای استناد شده است مانند:
الف‌: اصل، به این معنی که شک در حجیّت فتوای کودک، عدم حجیّت آن را در پی دارد.

[۳۴] ر. ک:مجاهد طباطبایی، سیدمحمد، مفاتیح الاصول، ص۶۱۱.

ب: روایت غیربالغ مورد قبول نیست، پس فتوای او به طریق اولی قبول نمی‌شود.

[۳۵] حائری، محمدحسین، الفصول الغرویه فی اصول الفقهیه (الفصول فی الاصول)، ص۴۱۸.

ج: از مذاق شرع استفاده می‌شود، غیربالغ شایسته مقام افتا نمی‌باشد.
د: کودک مرفوع القلم است، به این‌معنی که کلام و فعل او حکمی ندارد، با این وصف چگونه تقلید از وی جایز خواهد بود.
هـ: به مقتضای بعضی از روایات عمد و خطای کودک یکسان است،

[۳۶] طوسی، محمد بن حسن، تهذیب الاحکام، ج۱۰، ص۲۳۳، ح۹۲۰.

[۳۷] حرعاملی، محمد بن حسن، وسائل الشیعه، ج۲۹، ص۴۰۰، باب ۱۱ من ابواب عاقله، ح۲.

اطلاق این روایات شامل آرا و نظریات و افعال کودک می‌باشد و فتوایی که با خطا صا