پاورپوینت تربیت و جامعه

در این مقاله، رابطه متقابل تعلیم و تربیت با جامعه مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا، تربیت این گونه تعریف شده است: تربیت هنر مدیریت انسانی است که فرد را برای پذیرش یک سری صفات اخلاقی، دینی و عقلانی آماده می سازد. سپس، به اصول تعلیم و تربیت اشاره شده است. در ادامه، جامعه و ویژگی های آن مورد بررسی قرار گرفته است. جامعه، به معنای وسیع آن شامل تمامی مناسبات اجتماعی میان آدمیان می شود.

رویکردهای نظری، رابطه جامعه با تربیت و طرح سه نظریه کارکردگرایی، تضادگرایی و کنش متقابل، انواع نهادهای اجتماعی یعنی خانواده، اقتصاد، سیاست و دین، و تاثیر متقابل هر یک، از دیگر مباحث این مقال است. و در نهایت، فرهنگ و محتوای نهادهای اجتماع و نسبت آن با تعلیم و تربیت بیان شده است.

مقدمه

یکی از اهداف مهم دین و بعثت انبیاعلیهم السلام تربیت و تزکیه انسان است. دین اسلام نیز در احکام عبادی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی خود، تربیت انسان ها را وجه همت خویش قرار داده است. تربیت انسان در جامعه صورت می گیرد; زیرا انسان مدنی بالطبع است، او در جامعه با نهادهای خانواده، سیاست، اقتصاد، دین و تعلیم و تربیت سر و کار دارد و هر یک از آن ها هنجارها و ارزش های ویژه ای را از فرد انتظار دارند و اینجاست که فرد باید بر اساس فکر و منطق و مقتضیات کنش متقابل تصمیم بگیرد. از این رو، تصور این که تربیت فراگردی فردی است فکری خام و بی اساس است. حال که تربیت در جامعه صورت می گیرد، باید دید که جامعه چه تاثیراتی را بر فرایند تربیت می گذارد و متقابلا، نظام تعلیم و تربیت چگونه جامعه را متحول می سازد.

در این مقاله، تلاش بر این است که علاوه بر بررسی رابطه متقابل تعلیم و پاورپوینت تربیت و جامعه، البته با تاکید بر نهادهای اجتماعی، «فرهنگ » نیز به عنوان محتوا و مایه اصلی نهادهای اجتماعی، مورد بحث قرار گیرد. پیش از ورود به بحث، لازم است تعریف و توضیح مختصری پیرامون پاورپوینت تربیت و جامعه ارائه شود.

تعریف تربیت

فیلسوفان و جامعه شناسان و عالمان علوم تربیتی با گرایش های مختلف، اقدام به تعریف تربیت کرده اند به گونه ای که به ندرت می توان به تعریف واحدی دست یافت.

افلاطون تربیت را عبارت از رساندن جسم و روح به بالاترین پایه کمال و جمال می داند، به نظر اسپنسر تربیت مهیا کردن انسان است برای زندگی کامل. ژان آموس کمینوس می گوید: آموزش و پرورش هنری است که افراد را برای زندگانی آماده می کند و هدف این است که فرد دارای دانش، اخلاق و دین شود. ^(۱)

دورکیم در این خصوص می گوید: تربیت عملی است که نسل های بزرگ سال بر روی نسل هایی که هنوز برای زندگانی اجتماعی پخته نیستند انجام می دهند و هدف آن این است که در کودک شماری از حالات جسمانی و عقلانی و اخلاقی برانگیزد و پرورش دهد که جامعه سیاسی بر روی هم و نیز در محیط ویژه ای که فرد به نحو خاصی برای آن آماده می شود، اقتضا می کنند. ^(۲)

از مجموع این تعاریف به دست می آید که تربیت یک نوع روش رساندن انسان از حالتی به حالت دیگر است و در واقع، تربیت یک هنر و مدیریت انسانی است که فرد را برای پذیرش یک سری صفات اخلاقی، دینی و عقلانی آماده می سازد. پس در تربیت، مربی یک مهندس حرفه ای است که ساختمان روحی و روانی فرد را بر اساس نقشه از قبل طراحی شده به تدریج می سازد.

در مورد اصول تعلیم و تربیت، آراء و اندیشه های گوناگونی ابراز شده است که در اینجا فقط به ذکر برخی اصول مطرح شده بسنده می شود.

۱. اصل فعالیت به قید «آن » ^(۳)

۲. اصل کمال

۳. اصل حریت

۴. اصل سندیت

۵. اصل تفرد

۶. اصل اجتماع. ^(۴)

تعریف جامعه

تاکنون تعریف واحدی از جامعه صورت نگرفته است، ولی به برخی تعاریف مهم اشاره می شود:

جامعه به وسیع ترین معنا به کل مناسبات اجتماعی میان آدمیان دلالت دارد. و هر انبوهه ای از آدمیان را از هر دو جنس و همه سنین که در یک گروه بادوام دارای نهادها و فرهنگ کم و بیش اختصاصی خود گردهم آمده باشند، می توان جامعه نامید. ^(۵)

برخی نیز برای تعریف جامعه شش قید و خصوصیت را لازم می دانند:

الف. اشخاصی که جامعه را تشکیل می دهند یک واحد جمعیتی به حساب می آیند.

ب. جامعه در یک فضای جغرافیایی مشترک وجود دارد.

ج. جامعه از گروه های عمده که کارکردهای متفاوتی دارند تشکیل شده است.

د. جامعه از لحاظ فرهنگی از گروه های متجانس تشکیل شده است. (زبان مشترکی دارند)

ه. جامعه باید به عنوان واحدی که یک پارچه عمل می کند شناخته شود.

و. جامعه باید به عنوان واحد اجتماعی متمایز از جامعه های دیگر شناخته شود. ^(۶)

رویکردهای نظری به رابطه جامعه و تربیت

جامعه شناسان به منظور تعیین و شناخت جامعه، نظریه های گوناگونی را ابراز نموده اند; برخی جامعه را در سطح کلان و برخی دیگر آن را در سطح فرد مورد مطالعه قرار داده اند. هر یک از نظریه های مذکور، بینش کلی در این خصوص ارائه می دهد که در پرتو آن می توان تمامی نهادهای اجتماعی از جمله نهاد تعلیم و تربیت را تبیین و یاتفسیر نمود. در زیر به سه نظریه عمده اشاره می شود.

نظریه کارکردگرایی Functionalism theory

این دیدگاه جامعه را بسان یک موجود زنده می انگارد که دارای اجزاء مختلفی است و هر جزء دارای وظیفه و کارکرد معینی است. هر جزء دارای دو نوع ارتباط است: ۱. ارتباط جزء با جزء دیگر، ۲. ارتباط جزء با کل. در صورتی که هر جزء وظیفه و کارکرد خود را به خوبی انجام دهد، نظام اجتماعی سامان یافته و نظم اجتماعی برقرار می گیرد و بیش ترین فایده و سود نصیب جامعه می گردد. اما در صورت اختلال اجزا از انجام وظیفه، کل دچار بی نظمی و ناسازگاری می گردد. اسکیدمور ( Skidmore) در مورد این نظریه می گوید: فونکسیونالیزم نمی خواهد که به منظور فهم حیات اجتماعی، آن را درهم شکند و به کوچک ترین اجزا تقلیل دهد، بلکه درصدد است ماهیت درهم تافته، زنده و متقابلا سازگار یک نظام اجتماعی را در کلیتش بفهمد. این امر مستلزم آن است که ما در اجزا وحدتی را بازشناسیم که بر اساس آن، اجزا و کل درهم تنیده شده و یک هویت به دست آورده باشند. ^(۷)

طبق این دیدگاه نظام آموزش و پرورش یکی از اجزای مهم کل نظام و جامعه تلقی می شود که کارکردی اساسی را برای بقای نظام اجتماعی انجام می دهد. از جمله این کارکردها انتقال فرهنگ، جامعه پذیری، انسجام اجتماعی و . . . می باشد.

جامعه شناسانی که به شیوه کارکردی، آموزش و پرورش را مطالعه می کنند غالبا آن را به عنوان نهاد اجتماعی و از لحاظ ساختار و کارکردهای سازمانی، نقش ها و فعالیت های سازمانی و تحقق اهداف و مقاصد آن، مدنظر قرار می دهند. ^(۸)

نظریه تضاد یا ستیز (Conflict theory)

این نظریه که با نوشته های کارل مارکس شهرت یافته است، مدعی است جامعه از دو طبقه اجتماعی تشکیل شده است، طبقه دارا و طبقه ندارا. این دو طبقه پیوسته با یکدیگر در حال تضاد و ستیز می باشند. طبقه دارا برای حفظ وضع موجود تلاش می کند; زیرا منافعش در آن است و طبقه ندارا برای برهم زدن این وضع و رسیدن به دارایی و امکانات زندگی. از نظر مارکس ریشه این درگیری ها به اقتصاد برمی گردد; زیرا اقتصاد زیربناست و سایر نهادهای اجتماعی از جمله دین، آموزش و پرورش و سیاست روبنا هستند و در صورت تغییر اقتصاد، تمام نهادهای دیگر نیز تغییر می یابد. به طور فشرده می توان خطوط برجسته فکری مارکس را چنین بیان کرد:

۱. حرکت تاریخ با تحلیل شالوده جوامع، نیروهای تولیدی و روابط دنبال می شود و نه به کمک طرز فکر آدمیان.

۲. در هر جامعه ای دو چیز را می توان تشخیص داد: (۱) بنیان اقتصادی یازیربنا ( Infrastructure) و (۲) روبنا (Superstructure) زیربنا اساسا از نیروها و روابط تولیدی تشکیل شده و حال آن که نهادهای حقوقی و سیاسی و هم چنین طرز فکرها، ایدئولوژی ها، فلسفه ها، همه جزو روبنا هستند.

۳. محرک حرکت تاریخی همانا تناقض است که در لحظه معینی از شدن تاریخی، میان نیروها و روابط تولیدی پیدا می شود.

۴. در مراحل تناقض نیروهای تولیدی با روابط تولیدی، یک طبقه به روابط تولیدی قدیم، که اکنون تبدیل به مانعی در سر راه توسعه نیروهای تولید می شوند، می چسبد و در عوض، طبقه ای دیگر مترقی است و نمودار روابط تولیدی تازه ای است.

۵. نتیجه این دیالکتیک نیروها و روابط تولیدی، «نظریه انقلابات » است.

۶. مارکس واقعیت اجتماعی را در برابر آگاهی قرار می دهد. او اظهار می کند: آگاهی آدمیان نیست که تعیین کننده واقعیت است، به عکس، واقعیت اجتماعی است که آگاهی آنان را تعیین می کند.

۷. مارکس در آخرین نکته، مراحل تاریخ بشری را براساس نظام های اقتصادی شرح می دهد. ^(۹)

مطابق این دیدگاه تعلیم و تربیت، آموزه ها و شیوه هایی است که طبقه دارا و سرمایه دار برای حفظ حاکمیت خویش آن ها را به جامعه القا می نماید. کودکان و نوجوانان طبقه کارگر با آموزه هایی آشنا می شوند که آن ها را پیوسته به صبر و تحمل مشکلات و سرنوشت محتوم و قطعی خود، فرا می خواند.

گروه سلطه گر از راه تبلیغ، تلقین و جعل اسطوره های اجتماعی می کوشد که اقتدار خویش را مشروعیت بخشد. گروه مسلط با تحمیل جهان بینی، ارزش ها و هنجارها و انتظارات خود بر گروه تحت سلطه، آن ها را با اجبار به همکاری وادار می سازد. ^(۱۰)

این شکل رابطه گروه دارا و ندارا، حالت استثماری در پی دارد وخوی و روحیه استبدادی را میان مردم رواج می دهد به گونه ای که فرد بی آن که خود بداند، با زن و فرزندانش نیز با همان روحیه استبدادی رفتار می کند. از لحاظ جامعه شناختی، این عادت اجتماعی تا مدت ها پس از تغییر نوع حکومت ها و برچیده شدن ستیز اجتماعی نیز وجود دارد. طراحان نظام آموزش و پرورش باید به گونه ای برنامه ریزی نمایند تا این روحیه استثماری از میان مردم برچیده شود و روحیه مشورتی و جمع گرایی و نفی استبداد در قالب درس های آموزنده به جوانان و نوجوانان القا گردد.

نظریه کنش متقابل (Interaction theory)

این نظریه موضوع بحث خود را به رابطه متقابل میان افراد اختصاص می دهد و معتقد است که جامعه از کنش های متقابل میان افراد انسانی تشکیل می گردد و انسان ها برای کسب منافع و فواید با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. جورج ریتزر در مورد اصول بنیادی این نظریه می گوید: برخی از نظریه پردازان کنش متقابل نمادی (بلومر، مانیس، میلتسر و زر) کوشیده اند تا اصول بنیادی این نظریه را برشمارند. این اصول عبارتند از:

۱. انسان ها برخلاف جانوران پست تر، استعداد تفکر دارند.

۲. استعداد تفکر با کنش متقابل اجتماعی شکل می گیرد.

۳. در کنش متقابل اجتماعی، انسان ها معانی و نمادهایی را یاد می گیرند که به آن ها اجازه می دهند تا استعداد متمایز انسانی شان را برای تفکر به کار اندازند.

۴. معانی و نمادها. انسان ها را قادر می سازند که کنش متقابل و متمایز انسانی را انجام دهند.

۵. انسان ها می توانند معانی و نمادهایی را که در کنش ها و کنش های متقابل شان به کار می برند، بر پایه تفسیری که از موقعیت می کنند، تعدیل یا تغییر دهند.

۶. انسان ها تا اندازه ای برای آن می توانند معانی و نمادها را تعدیل و تغییر دهند که توانایی کنش متقابل با خودشان را دارند; زیرا این توانایی به آن ها اجازه می دهد که راه های امکان پذیر کنش را بیازمایند، مزایا و عدم مزایای نسبی آن ها را سبک و سنگین کنند و سپس یک راه را برگزینند.

۷. الگوهای درهم تنیده کنش و کنش متقابل، گروه ها و جامعه ها را می سازد. ^(۱۱)

دو نظریه مهم تعامل گرا که در قلمرو جامعه شناسی آموزش و پرورش سودمندند عبارتند از: نظریه برچسب زدن و نظریه مبادله. اگر به کودکی به طور مکرر گفته شود که کودن است و پیشرفتی نخواهد کرد، او ممکن است این برچسب را به عنوان وجهی از خودانگاری خویش پذیرفته و همان گونه که برچسب القا می کند رفتار نماید. شواهدی حاکی از آن است که دانش آموزان بسته به انتظارات معلم، خوب یا بدرفتار می کنند. ^(۱۲)

نظریه مبادله بر این فرض استوار است که کنش های متقابل ما، متضمن هزینه ها و پاداش هاست. کنش های متقابل، افراد گروه ها را به الزامات و تعهداتی مقید می سازد; مثلا وقتی دانش آموز مطالبی یاد می گیرد و این یادگیری نوعی پاداش به معلم است، لذا این رفتار احتمالا ادامه می یابد. استفاده از این نوع نظریه های تعامل گرا، فهم پویایی های محیط آموزشی را تسهیل می کند. ^(۱۳)

نهادهای اجتماعی

هر جامعه ای از نهادهایی تشکیل شده است و مقصود از نهاد نظامی نسبتا پایدار و سازمان یافته ای از الگوهای اجتماعی است که برخی رفتارهای نظارت شده و یکسان را با هدف برآوردن نیازهای اساسی جامعه در برمی گیرد. به طور معمول، پنج نهاد بنیادی را در همه جامعه ها می توان باز شناخت که عبارتند از: نهادهای خانوادگی، تعلیم و تربیت، دین، اقتصاد و سیاست. ^(۱۴)

خصوصیات و ویژگی های کلی نهاد اجتماعی:

بروس کوئن، شش ویژگی اساسی را برای نهاد اجتماعی برشمرده است:

۱- اولین هدف هر نهاد ارضای نیازهای اجتماعی معینی است.

۲- نهادها متضمن ارزش های نهایی است که اعضا در آن مشارکت دارند.

۳- نهادها به طور نسبی پایدارند تا حدی که الگوهای ثابت در درون نهادها به صورت بخشی از سنت فرهنگ مرسوم جامعه است.

۴- بنیان های اجتماعی نهادها آن چنان عام و گسترده است که فعالیت های آن، جایگاه عمده ای را در پهنه جامعه به خود اختصاص می دهد، به طوری که هر تغییر چشمگیر در نهاد احتمالا، موجب تغییر در دیگر نهادها می شود.

۵- هر چند همه نهادهای جامعه به هم وابسته اند، اما هر یک از نهادها به تنهایی بر مبنای شبکه ای از هنجارها، ارزش ها و الگوهای رفتاری مورد انتظار، در حد بسیار بالایی ساخت و سازمان یافته اند.

۶- آرمان های یک نهاد را معمولا بخش عظیمی از اعضای جامعه، چه در حال حاضر در آن مشارکت داشته باشند یا نداشته باشد، تشکیل می دهند. ^(۱۵)

نهاد خانواده

خانواده یکی از نهادهای مهم اجتماعی است که با سایر نهادهای دیگر اجتماعی ارتباط متقابلی دارد. بر این اساس، برای درک بهتر نهاد تعلیم و تربیت، شناخت انواع خانواده و کارکردهای اجتماعی آن ضروری می نماید.

خانواده و انواع آن

خانواده کوچک ترین وابتدایی ترین نهاد اجتماعی است که در طول تاریخ شکل های گوناگونی به خود گرفته است. در یک دسته بندی، دو نوع خانواده از یکدیگر تفکیک می شوند: ۱. خانواده هسته ای ۲. خانواده گسترده. آنتونی گیدنز در توضیح خانواده هسته ای می گوید: نوعی از خانواده که شامل دو بزرگ سال است که باهم در خانواده ای با فرزندان خود یا کودکانی که به فرزندی پذیرفته اند زندگی می کنند. ^(۱۶) امروزه بیش ترین شکل موجود خانواده، از نوع خانواده هسته ای است و شاید این وضعیت تا حدودی برخاسته از وضعیت پیشرفت صنعتی جوامع نوین باشد.

از نظر گیدنز خانواده گسترده را می توان مرکب از سه نسل یا بیش تر دانست که یا در یک مسکن و یا در نزدیکی یکدیگر زندگی می کنند. این خانواده ممکن است شامل پدربزرگ ها و مادربزرگ ها، برادران و همسرانشان، خواهران و شوهرانشان، عمه ها و عموها و دایی ها و خواهرزاده ها و برادرزاده ها باشد. ^(۱۷)

گاهی خانواده از لحاظ وحدت یا تعدد همسر به دو نوع تقسیم می شود:

۱. تک همسری

۲. چند همسری.

بروس کوئن در این زمینه می نویسد: تک همسری عبارت است از ازدواج یک زن یا یک مرد و این شایع ترین صورت زناشویی است. چند همسری، ازدواج یک شخص اعم از زن یا مرد با بیش از یک همسر است.

چند شوهری نوعی چند همسری است که ازدواج یک زن با بیش از یک مرد را مشخص می کند، ولی چند زنی یکی از صورت های چند همسری است که ازدواج یک مرد با بیش از یک زن را مشخص می کند. ^(۱۸)

در جوامع غربی به صورت رسمی معمولا خانواده تک همسری شیوع دارد، در حالی که در برخی جوامع مشرق زمین چند همسری نیز معمول بوده است. مرداک (دح رحزس ت) با مطالعه تطبیقی ۶۵ جامعه، دریافت که چند همسری در بیش از ۸۰ درصد آن ها مجاز شمرده می شده است. ^(۱۹)

خانواده در تقسیم بندی سومی از نقطه نظر مکان اقامت اعضای آن، به «پدر مکانی » یا «مادر مکانی » تقسیم می گردد. در صورتی که خانواده جدید در نزدیکی یا درون خانواده داماد سکنا گزینند، خانواده را پدر مکانی و چنانچه آن خانواده در نزدیکی یا در درون خانواده عروس تشکیل شود، به آن خانواده مادر مکانی می گویند. اقتدار و تاثیری که هر یک از پدر یا مادر بر روی تصمیمات اساسی خانواده دارد، خانواده را به دو شکل «پدرسالار» و «مادرسالار» تفکیک نموده است. در چنین جوامعی، قواعد و هنجارهای پدر یا مادر بر رفتار سایر اعضای خانواده تاثیر اصلی را می گذارد و رفتار آنان است که معیار سنجش و مطلوب یا نامطلوب بودن رفتارهای خانوادگی خواهد بود.

کارکردهای خانواده

نهاد خانواده در درون یک نظام اجتماعی بزرگ تر جای دارد و برای آن کارکردها و وظایف متعددی متصور است. اساسا اهمیت و جایگاهی که این نهاد دارد، عمده به دلیل همان کارکردها و نقش های مؤثری است که برای رشد و بقای نظام اجتماعی ایفا می نماید. گفتنی است که این کارکردها و نقش ها از جامعه ای به جامعه دیگر متفاوت است. در زیر به مهم ترین کارکردهای خانواده اشاره می شود.

تامین نیازهای جنسی و تولیدمثل:

انسان از لحاظ زیستی نیازهایی دارد که برآوردن آن ها به حیات و بقای او کمک خواهد کرد. یکی از آن ها نیازهای جنسی است; در سایه ارضای شهوات درونی است که آرامش روحی انسان تضمین می گردد و بهتر می تواند وظایف و نقش های اجتماعی خود را انجام دهد. از سوی دیگر، استمرار نسل بشر مستلزم تولید مثل است که این نیاز نیز در جوامع بشری معمولا در خانواده میسر می گردد. دو نیاز فوق در جوامع انسانی به شکل و صورتی یکسان تحقق نمی یابد، بلکه از هنجارها و ارزش های اجتماعی تاثیر می پذیرد.

برآوردن نیازهای اقتصادی:

خانواده، نیازهای اقتصادی و معیشتی اعضای خود را تامین می نماید. فرزندان معمولا تا سنین جوانی از لحاظ معیشتی به کانون خانواده وابسته اند. به طور غالب، مسؤولیت تامین مسائل معیشتی بر عهده پدر می باشد، هر چند در پاره ای موارد زنان نیز در این امر مشارکت دارند. گاهی در برخی خانواده هایی که پدرشان را از دست داده اند و یا با وجود پدر، تعداد فرزندان زیاد است، برخی فرزندان نیز به کار اشتغال پیدا می کنند. در گذشته، بسیاری از تولیدات دستی و محصولات کشاورزی و بافندگی در محیط خانه انجام می گرفت. ولی امروزه کارکرد تولیدی خانواده، خصوصا در جوامع شهری، به حداقل رسیده است.

مراقبت و نگه داری از کودکان و سالمندان:

کودکان از نظر زیستی و تربیت روحی و جسمی احتیاج به مراقبت خانواده دارند. کودک در دامان پر مهر مادر پرورش می یابد و با محبت ها و حمایت های پدر مسیر زندگی آینده خویش را می یابد. از سوی دیگر، خانواده محل نگه داری و مراقبت از سالمندان، اعم از پدربزرگ ها و مادربزرگ ها، می باشد و معمولا فرزندان خود را موظف می دانند از والدین پیر و کهن سال خویش مراقبت نمایند و مشکلات و عوارض جسمی و روحی آن ها را برطرف نمایند.

اجتماعی کردن فرزندان (Socialization) :

دوران کودکی انسان بیش از سایر موجودات به طول می انجامد. خانواده و اعضای آن برای مدت طولانی، گروه مرجع فرزندان در ارزش ها و آداب و الگوهای زندگی و نوع رابطه با همسالان است. فرزند در خانواده با هنجارها و شیوه های زندگی آشنا می گردد و خود را برای زندگی در محیطهای اجتماعی بزرگ تر آماده می سازد. ارزش ها و آدابی که میراث گذشتگان است توسط سخنان و رفتارهای اعضای خانواده به فرزند منتقل می شود.

«اجتماعی شدن به معنای هم سازی و هم نوایی فرد با ارزش ها، هنجارها و نگرش های گروهی و اجتماعی است. به بیان دیگر، اجتماعی شدن فراگردی است که به واسطه آن هر فرد دانش و مهارت های اجتماعی لازم برای مشارکت مؤثر و فعال در زندگی گروهی و اجتماعی را کسب می کند. » ^(۲۰)

گرایش به اخلاق و مذهب:

یکی از ابعاد مهم اجتماعی کردن، گرایش دادن به اخلاق و ارزش های مذهبی است. در هر دوره تاریخی خانواده ها کوشیده اند که قواعد و مقررات اخلاقی مورد قبول جامعه را به فرزندان خود منتقل کنند. هر کودکی دین و مذهب و باورهای بنیادین خود را نخستین بار در دامان خانواده فرامی گیرد و آن جاست که بااصول وفروع وبایدونبایدهای آن آشنا می گردد. ^(۲۱)

در عصر حاضر کارکردهایی که برای خانواده بیان شده تا حدودی تغییر پیدا کرده است، خانواده ای که در جوامع سنتی واحدی تولید کننده بود، به واحدی تنها مصرف کننده تبدیل شده است و با پیشرفت نهادهای مدنی در جامعه نوین و ضرورت تقسیم کار، کارکرد اجتماعی شدن – هنگامی که کودک به سن شش سالگی می رسد – از خانواده گرفته شده و به مدرسه واگذار گردیده است. تاسیس خانه سالمندان و سپردن افراد پیر و کهن سال، کارکرد نگه داری سالمندان در خانه را تغییر داده است.

خانواده و تعلیم و تربیت

جورج مید و تالکوت پارسونز، این عقیده را که کودک شخصیت مادر زاد دارد، مردود می دانند. به نظر مید نوزاد از خودش به منزله فردی مستقل از دیگران هیچ مفهومی ندارد، او هنوز «خود» یا «من » نشده; زیرا برای آن که به مفهوم عمیق کلمه «من » پی برد، کنش متقابل اجتماعی لازم است. ^(۲۲)

کودک در سنین خردسالی خود را در مقام سایر اعضای خانواده گذاشته و پیوسته تلاش می کند نقش های آن ها را بازی کند، بی آن که دقیقا بداند هدف از این اعمال و رفتار کدام است.

فرزند در محیط خانواده با مجموعه ای از عقاید، ارزش ها، سلیقه