پاورپوینت ابوالقاسم سید مرتضی علم الهدی
توجه : این فایل به صورت فایل power point (پاور پوینت) ارائه میگردد
پاورپوینت ابوالقاسم سید مرتضی علم الهدی دارای ۱۰۶ اسلاید می باشد و دارای تنظیمات کامل در PowerPoint می باشد و آماده ارائه یا چاپ است
شما با استفاده ازاین پاورپوینت میتوانید یک ارائه بسیارعالی و با شکوهی داشته باشید و همه حاضرین با اشتیاق به مطالب شما گوش خواهند داد.
لطفا نگران مطالب داخل پاورپوینت نباشید، مطالب داخل اسلاید ها بسیار ساده و قابل درک برای شما می باشد، ما عالی بودن این فایل رو تضمین می کنیم.
توجه : در صورت مشاهده بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل می باشد و در فایل اصلی پاورپوینت ابوالقاسم سید مرتضی علم الهدی،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد
بخشی از متن پاورپوینت ابوالقاسم سید مرتضی علم الهدی :
سیدمرتضی علمالهدی
ابوالقاسم علی بن حسین بن موسی (۳۵۵-۴۳۶ق)، معروف به سیدِ مرتضی، شریف مرتضی و علمالهدی، فقیه و متکلم امامی و از شخصیتهای پرنفوذ اجتماعی شیعه در دوره آل بویه بود. سید مرتضی مانند پدر و برادرش سیدرضی، مدتی نقیب طالبیان بود و در بغداد زندگی میکرد و نزد خلفای عباسی و حاکمان آل بویه از احترام خاصّی برخوردار بود. وی همچنین مدتی امیرالحاج و نیز عهدهدار دیوان مظالم بود.
فهرست مندرجات
۱ – مقدمه
۲ – معرفی اجمالی
۳ – زندگینامه
۳.۱ – ولادت
۴ – دانای هنرور در سخن دانشمندان
۴.۱ – از دیدگاه اهلسنت
۵ – حوزه درسی سید
۶ – داستان آغاز تحصیل سید
۷ – دوره علمی علمالهدی
۷.۱ – اساتید
۷.۲ – شاگردان
۷.۳ – ویژگیهای مجلس درس سید
۸ – ثمرات علمی
۸.۱ – آثار علمی
۸.۲ – ویژگی تألیفات
۹ – لقب علمالهدی
۱۰ – سیدمرتضی احیاگر قرن چهارم
۱۱ – مسؤلیتهای اجتماعی
۱۲ – دارالعلم و کتابخانه سیّد
۱۳ – وصیّت تکاندهنده و عشق به نماز
۱۴ – وفات
۱۵ – فهرست منابع
۱۶ – پانویس
۱۷ – منبع
۱ – مقدمه
«سید مرتضی» یکی از چهرههای امید آفرین و هدف بخش و سازنده جهان تشیع و بلکه افتخار اسلام بهشمار آمده، آثار علمی و زندگی اجتماعی و شخصیت معنوی او برای همه نسلها آموزنده و الهامبخش است.
گرچه بیش از هزار سال از روزگار او میگذرد، شایستگی و برجستگیهای وی سدّ زمان را شکسته و تا امروز امتداد یافته است و شناخت او در همه زمانها به زانوان انسانها توان بیشتر در پیمودن راه انسانیت میبخشد.
علامه حلی او را معلم شیعه امامیه خوانده اسـت مـردی جـامع بوده است هم ادیب بوده و هم متکلم و هم فقیه آرافقهی او مورد توجه فقها اسـت کـتـاب مـعـروف او در فقه، یکی انتصار است و دیگر کتاب جمل العلم و العمل او و برادرش سید رضی، (جامع نهج البلاغه) نزد شیخ مفید سابق الذکر تحصیل کرده اند.
[۱] معروف مرتضی مطهری، آشنایی با علوم اسلامی، ج۳، ص۸۰.
۲ – معرفی اجمالی
«ابوالقاسم علی بن حسین بن موسی» ملقب به «سید مرتضی»، «شریف مرتضی»، «علم الهدی»، «ذو الثمانین» «ذو المجدین»، فرزند ابواحمد حسین، فرزند موسی بن محمد بن موسی بن ابراهیم فرزند امام موسی بن جعفر (علیهالسّلام)، در ماه رجب سال ۳۵۵ ق، در شهر بغداد، دیده به جهان گشود.
پدرش به «طاهر اوحد ذوالمناقب» معروف بود که منصب نقابت و رسیدگی به کار و زندگی سادات دودمان ابوطالب و مسولیت نظارت بر دیوان مظالم و سرپرستی خانه خدا را که از منصبهای مهم آن روز بود، به عهده داشت.
مادرش نیز بانویی بزرگوار و دانشمند بود که شیخ مفید، کتاب «احکام النساء» را به خاطر او تالیف و تدوین کرده است.
۳ – زندگینامه
ابـوالـقاسم علی بن الحسین بن موسی، مشهور به سید مرتضی علم الهدی، نقیب طالبیان، از نظر منزلت علمی و اعتبار فقهی در مرتبت بسیار والایی قرار دارد که کمتر کسی در آن عصر به پایه آن نـایـل آمده است او پیشوای فقهی، متکلم و مرجع امامیه در عصر خویش، پس از درگذشت استاد عالیقدرش شیخ مفید (م ۴۱۳) بوده است.
او یـکی از بزرگان فقهای امامیه، جامع علوم معقول و منقول در عصر خویش بوده و در ادبیات و فـنـون کلام و تفسیر سرآمد اقران بوده است و آنچنان در علوم اسلامی تبحر داشته است که او را مروج الذهب در راس قرن چهارم، و یا مجدد مذهب در قرن مذکور نامیدهاند.
او مدت سی سال امیر حاج و حرمین و نقیب الاشراف و قاضی القضات ومرجع تظلمات و شکایات مردم بوده است علامه حلی در کتاب خلاصه درباره او گوید: علم الهدی رکن امامیه و معلم ایشان بوده و مصنفات او تا زمان حاضر که ۶۹۳هجرت میباشد، محل استفاده آن فرقه حقه می باشند.
[۲] محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانه الادب، ج۴، ص۱۸۳- ۱۹۰.
شیخ عزالدین احمد بن مقبل گوید: اگر کسی سوگند یاد کند که علم الهدی در علوم عربیه داناتر از خود عرب بوده، دروغ نگفته و گناهی نکرده است.
[۳] مجله مکتب اسلام، سال اول، شماره ۴.
۳.۱ – ولادت
سید مرتضی در ماه رجب سال ۳۵۵ هجری قمری در شهر بغداد دیده به جهان گشود. نامش علی فرزند «ابو احمد حسین» فرزند موسی بن محمد بن موسی بن ابراهیم فرزند امام موسی بن جعفر (علیهالسّلام) است که نسب او با پنج واسطه به امام هفتم (علیهالسّلام) میرسد. و کنیهاش ابوالقاسم است و پدر و مادرش نیز از افراد لایق آن روزگار بودند. پدرش حسین موسوی به «طاهر اوحد ذوالمناقب» معروف بود که منصب نقابت و رسیدگی به کار و زندگی سادات دودمان ابوطالب و مسئولیت نظارت بر دیوان مظالم و سرپرستی زائران خانه خدا را که از منصبهای مهمّ آن روز بود به عهده داشت.
[۴] علی دوانی، مفاخر اسلام، ج۳، ص۲۶۸.
مادرش نیز بانویی علوی نژاد و همنام حضرت فاطمه (علیهاالسّلام)، زنی بزرگوار و دانشمند بود که شیخ مفید پیشوای شیعیان کتاب «احکام النساء» را به خاطر او تالیف و تدوین کرده است.
[۵] علی دوانی، مفاخر اسلام، ج۳، ص۲۶۷.
کنیهاش علم الهدی و لقبش ذوالثمانین، ابوالثمانین وذوالمجدین و شریف سید مرتضی می باشد.
۴ – دانای هنرور در سخن دانشمندان
علامه حلّی میگوید: «عَلَم الهدی در علوم بسیاری یگانه بود. دانشمندان ما بر وفور فضل و دانش او اتفاق نظر دارند. در دانشهایی مانند علم کلام و فقه و ادب از قبیل شعر و لغت و جز اینها بر همگان مقدم بود… شیعه از زمان وی تا عصر ما که در سال ۶۹۳ هجری است از کتابهای او استفاده کردهاند. او رکن طائفه (شیعه) و معلم آنهاست.»
[۶] علی دوانی، مفاخر اسلام، ج۳، ص۲۷۲.
علامه بحرالعلوم که خود سرآمد فقهای شیعه بود، مینویسد: «علی بن حسین… ابوالقاسم مرتضی علم الهدی، ذوالمجدین و صاحب الفخرین والریاستین، مروّج دین جدّش، سرور ثقلین در قرن چهارم، به روش پیشوایان برگزیده، او سرور علمای اسلام و پس از ائمه اطهار (علیهالسّلام) از همه کس برتر است. او دانشهایی گرد آورد که نصیب هیچ کس نشد و از فضایلی برخوردار گردید که او را از همه کس ممتاز گردانید، دانشمندان مخالف و موافق درباره فزونی فضلش اتّفاق نظر دارند و به تقدمش بر تمامی دانشمندان پیشین و پسین معترف میباشند.»
[۷] علی دوانی، مفاخر اسلام، ص۲۷۴.
ابوالعلا معرّی در پاسخ افرادی که از او درباره سید پرسیدند، در ضمن دو بیت شعر عربی چنین گفت: «ای کسی که آمدهای تا درباره سید مرتضی از من بپرسی، بدان که او از هر نقص و عیبی پیراسته است. اگر او را ببینی، خواهی فهمید که وجود همه مردم در مردی جمع، و روزگار در یک ساعت متمرکز گشته و جهان در یک خانه قرار گرفته است.»
[۸] علی دوانی، مفاخر اسلام، ص۲۷۵.
۴.۱ – از دیدگاه اهلسنت
شخصیت علم الهدی از دیدگاه دانشمندان اهلسنت هم پوشیده نمانده است، بلکه در اثر کثرت تالیفات و آثار مورد جلب نظر آنان نیز گردیده است .
ابن اثیر در کامل التواریخ، یافعی در مرآه الجنان، سیوطی در طبقات، خطیب بغدادی در تاریخ بغداد و ابن کثیر شامی و دیگران، همگی از سید مرتضی با بهترین عبارات یاد کردهاند و علم و فضیلت و دانش او را ستودهاند.
یکی از اساتید ادبیات مصر گوید: مـن از کتاب غرر و درر سید مرتضی مسائلی را استفاده کردم که در هیچیک از کتابهای دیگر نحویان به دست نیاوردم.
[۹] محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانه الادب، ج۴، ص۱۸۴.
۵ – حوزه درسی سید
او حـوزه درسـی بـسـیـار غـنـی داشـتـه است و در علوم متنوعه تدریس داشته است و هر یک از شـاگـردان او شهریه معینی داشتهاند، چنانچه شیخ طوسی را ماهی دوازده دینار اشرفی (طلای هـیـجـده نخود) و قاضی ابن البراج را ماهی هشت دینار و هر یک از تلامذه دیگر را به فراخور حال خـود شـهـریه میداده است وقتی قحطی شدید پیش آند، مرد یهودی برای تحصیل روزی، چاره انـدیـشید که در نزد سید به تحصیل علم نجوم بپردازد بعد از استیذان از سید حاضر درس او شد و حـسبالامر سید به او روزانه تعیین گردید که روز به روز میگرفت و صرف ضروریات زندگی خود میکرد تا پس از اندکی از مشاهده این شیوه و رفتار نیک، آخر به دین اسلام گروید.
۶ – داستان آغاز تحصیل سید
بـرخی از رؤیاها در صداقت و راستی بیشباهت به الهام و نوعی آگاهیهای غیبی نیستند و یکی از آن نـوع رؤیـاهـا، خـوابی بود که شیخ مفید (اعلیاللّه مقامهالشریف) دیدند که حضرت فاطمه زهرا (سلاماللهعلیها) حـسـنین (علیهالسلام) را پیش او آورده است و میفرماید: یا شیخ علمهما الفقه (به این دو فرزند فقه بیاموز) شیخ پس از بیداری به حیرت و تفکر فرو میرود، تا آنکه صبح همان شب، فاطمه والده مـاجده سید مرتضی و سید رضی، با خدمتگزاران خود که دور او بودهاند، دو پسر خود را که در آن موقع از نظر سن، صغیر و خردسال بودهاند پیش شیخ آورده، شیخ محض رعایت جلالت آن مخدره، سلامش کرد و به پا ایستاد تا پس از احترامات معمولی، فاطمه مادر کودکان، همان عبارت مذکور در رؤیا را (یا شیخ علمهما الفقه) به زبان آورد و گفت: ای شیخ این دو پسران منند، اینها را پیش تو آوردهام که به آنان فقه تعلیم دهی.
پـس شـیـخ تـحـت تاثیر قرار گرفت و خواب را به آن بانوی جلیلالقدر بازگونمود و به تعلیم و تربیت آن دو برادر والاگهر اهتمام تمام به کار برد تا به آن مقام عالی علم و اجتهاد نائل آمدند که هر دو از ذخیره های ارزشمند اسلام و از نوادر و نوابغ روزگار گردیدند.
[۱۰] محمدعلی مدرس تبریزی، ریحانه الادب، ج۴، ص۱۸۵.
[۱۱] شیخ عباس قمی، فوائدالرضویه، ص۲۸۵.
[۱۲] علی دوانی، مفاخر اسلام، ج۳، ص۲۶۶.
۷ – دوره علمی علمالهدی
اساتید و شاگردان و ویژگیهای مجلس درس سیدمرتضی از دورههای علمی سید است.
۷.۱ – اساتید
سید مرتضی (علی) تا آن زمان که خود بر فراز کرسی استادی تکیه زد در نزد شماری از پاکان عصر خویش برای فراگیری علوم آسمانی به ادب زانو زد و بهرهها برد. در ذیل یادی از آن خدا ترسان عرصه علم خواهیم کرد.
۱- شیخ مفید (متوفی ۴۱۳ ق.): شخصیت ممتازی که به قول نجاشی فضل و برتری او در فقه، کلام، روایت، علم و وثاقت مشهورتر از آن است که توصیف و تعریف شود.
[۱۳] احمد بن عباس نجاشی، رجال النجاشی، ص۳۹۹.
او توانست شاگردانی بلند آوازه و نابغه و پرکار همانند شیخ طوسی و سید مرتضی را تقدیم جامعه اسلامی بدارد.
۲- ابومحمد هارون فرزند موسی تلعکبری (متوفی ۳۸۰ ق.): او دانشمند و فقیهی برجسته و کمنظیر بود و از جمله راویان مشهوری است که از مرحوم کلینی روایت نقل میکند.
[۱۴] میرزا محمدباقر خوانساری، روضات الجنّات، ج۶، ص۱۱۹.
۳- شیخ محمد صدوق (متوفی ۳۸۱ ق.): او از بزرگان و پیشتازان حدیث است که به قول شیخ طوسی وی دانشمندی بزرگ، پاسدار احادیث، آگاه به رجال و نقّاد اخبار بود که در میان قمیها کسی در پاسداری از علم حدیث و دانش زیاد همانند او دیده نشده است و حدود ۳۰۰ کتاب تالیف کرده است.
[۱۵] محمد بن حسن حر عاملی، امل الآمل، ج۲، ص۲۸۳.
۴- حسین بن علی بن بابویه برادر شیخ صدوق: او فقیهی بزرگوار و محدّثی شناخته شده است که از پدر و برادرش حدیث نقل کرده است.
۵- احمد بن علی بن سعید کوفی.
۶- محمد بن عمران کاتب مرزبانی.
۷- ابویحیی ابن نباته.
۸- ابوالحسن علی بن محمد کاتب.
۹- ابوالقاسم عبدالله بن عثمان بن یحیی.
۱۰- احمد بن سهل دیباجی.
[۱۶] عبدالحسین امینی، الغدیر، ج۴، ص۲۷۰.
۷.۲ – شاگردان
۱- شیخ طوسی: وی پنج سال پس از ورود به بغداد (که مرکز گسترش علوم اسلامی و حوزه علمیه شیعه به شمار میرفت) و استفاده از محضر استادان گرانقدر بهویژه شیخ مفید – با کمال تواضع در مجلس درس سید مرتضی حاضر شد و بیست و سه سال تمام از محضر این استاد وارسته علم و ادب آموخت و به مقام والایی رسید و شاگردان بسیاری تربیت کرد که گفته شده شاگردان مجتهد او از عالمان شیعه بیش از سیصد نفر بود و شاگردانش از علمای اهل تسنن بیش از آن بود که بتوان آن را شمرد.
[۱۷] میرزا محمدباقر خوانساری، روضات الجنات، ج۶، ص۲۱۹.
۲- ابویعلی سلاّر دیلمی: او از فقهای بزرگ شیعه و از شاگردان سید مرتضی و شیخ مفید بود و اصلش از دیلم (رشت امروز یا نواحی آن منطقه) است. از آنجا به بغداد هجرت کرد واز محضر آن دو استاد بزرگ دانش و معرفت را فراگرفت و توانست فوقالعاده مورد توجه استادش سید قرار گرفته، جانشین او در منصب قضا در شهرهای حلب گردد.
[۱۸] میرزا محمدباقر خوانساری، روضات الجنات، ج۲، ص۳۷۰.
۳- ابوالصلاح حلبی: او از عالمان و فقیهان مشهور است. ابن شهرآشوب درباره او میگوید: ابوالصلاح حلبی از شاگردان سید مرتضی (رحمهالله) است و کتابی دارد به نام «بدایه» در فقه و شرحی دارد بر کتاب ذخیره سید مرتضی.
[۱۹] محمد بن حسن حر عاملی، امل الآمل، ج۲، ص۴۶.
۴- قاضی ابن برّاج طرابلسی: او از فقها و دانشمندان و شاگردان مشهور سید مرتضی (رحمهالله) است که گفته شده سید مرتضی ماهانه هشت دینار – که در آن زمان مبلغ بالایی بوده است – به او شهریه میداد و مدت بیست و سه سال تمام در طرابلس (طرابلس از شهرهای شام آن روز بوده که امروز در شمال کشور لبنان است.) قضاوت میکرد. از این رو به او قاضی طرابلسی گفتهاند.
۵- ابویعلی محمد بن حسن بن حمزه جعفری.
[۲۰] عبدالحسین امینی، الغدیر، ج۴، ص۲۷۰.
۶- ابو الصمصام مروزی.
۷- سیدنجیبالدین کراجکی.
۸- شیخ ابوالحسن سلیمان صهرشی.
۹- جعفر بن محمد دوریستی.
۱۰- ثابت بن عبدالله نباتی.
۱۱- احمد خزاعی.
۱۲- شیخ مفید ثانی.
۱۳- ابوالمعالی احمد بن قدامه.
۱۴- محمد فرزند علی صلواتی.
۱۵- ابوزید فرزند کیابکی حسینی و…
۷.۳ – ویژگیهای مجلس درس سید
حوزه درس ایشان ویژگیهایی داشت که به سختی میتوان نمونه آن را در درس دیگر عالمان یافت. از ویژگی مجلس درس او این بود که همه گونه افراد با هر عقیدهای میتوانستند در محضرش حضور یافته و از علوم مختلفی که تدریس میکرد، استفاده نمایند. نقل شده زمانی مردی یهودی که از قحطی و تنگدستی رنج میبرد به حضور استاد رسید و از وی تقاضای یادگیری علم نجوم کرد. سید مرتضی با گشادهرویی تقاضای او را پذیرفت و دستور داد هر روز مبلغی به او بپردازند. آن مرد یهودی مدتی در درس استاد شرکت کرد و زندگی خود را از طریق همان مبلغ گذراند و پس از گذشت مدتی نه چندان زیاد، تحت تاثیر عظمت و برخوردهای مکتبی شریف مرتضی قرار گرفت و مسلمان شد.
[۲۱] سیدمحسن امین عاملی، اعیان الشیعه، ج۸، ص۲۴۱.
ویژگی دیگر درس او این بود که بزرگان بسیاری در آن شرکت میکردند، حتی گاهی استادش، شیخ مفید نیز در درس او حضور مییافت. در اینباره چنین گفته شده است: «تمام فاضلها و دانشمندان عرب و عجم از جملات او متحیّر، توگویی سیبویه همه زمانهاست و سحبان (خطیبی است که در فصاحت و بلاغت مشهور است.)
[۲۲] ر. ک: علیاکبر دهخدا، لغتنامه دهخدا.
قرن چهارم، توام با حکمت لقمان و زهد سلمان. وقتی در درس خواجه نصیر نام او برده شد مؤدبانه گفت: صلواتالله علیه! چون سید مرتضی به درس مفید حاضر گشتی، مفید به احترام او از جا بر میخاستی و گاه کرسی درس خود به او دادی و از بیان و تقریر او نشاط کردی و در جلو او بر روی مبارکش لبخند شادی زدی، که گویی سیمای معصومین بینی و گاه که به یاد خواب زهرا (علیهاالسّلام) میافتادی اشک شوق و محبّت به گونه جاری ساختی.»
[۲۳] جرفاد قانی، علمای بزرگ شیعه از کلینی تا خمینی، نام. ص۲۲.
در زمان ایشان، شهر بغداد در مدتی کوتاه، شاهد گسترش علم و ادب بود. در آن روزگار شیفتگان دانش و معرفت از دورترین نقاط جهان به آنجا میآمدند تا از محضر استادانی چون سید مرتضی توشه برگیرند و در ظاهر، فقر و تنگدستی افراد- بهویژه در سالهایی که قحطی- دانشپژوهان را در تنگنا و سختی قرار داد. از این، وی بر آن شد تا بخشی از خانه خود را به اهل علم اختصاص دهد تا شاگردان و دانش پژوهان، با استفاده از آن و کتابخانهاش، به تحقیق، مطالعه، مذاکرات علمی و تالیف بپردازند؛ که آن مرکز بعدها «دارالعلم» نامیده شد.
مرحوم محدّث نوری مینویسد: «سید مرتضی (قدس سرّه) علوم زیادی را تدریس میکرد»
[۲۴] شیخ عباس قمی، فوائدالرضویه، ص۲۸۵.
خصوصیت دیگر حوزه درس او این بود که به هر شاگردی به فراخور حالش شهریه میپرداخت. نقل شده که این استاد بزرگوار به شاگرد ممتازش شیخ طوسی ماهانه دوازده دینار میپرداخت.
کار ارزشمند دیگر ایشان، این بود که یکی از روستاهای متعلق به خ
- لینک دانلود فایل بلافاصله بعد از پرداخت وجه به نمایش در خواهد آمد.
- همچنین لینک دانلود به ایمیل شما ارسال خواهد شد به همین دلیل ایمیل خود را به دقت وارد نمایید.
- ممکن است ایمیل ارسالی به پوشه اسپم یا Bulk ایمیل شما ارسال شده باشد.
- در صورتی که به هر دلیلی موفق به دانلود فایل مورد نظر نشدید با ما تماس بگیرید.